ladino | pl

LADINO (לאדינו; zwany także dżudezmo, dżudio, spaniol, hakitia, judeo-hiszpański – ג'ודיאו-איספאנייול) – języki żydowski, który powstał jako dialekt języka hiszpańskiego po wygnaniu Żydów sefardyjskich z Półwyspu Iberyjskiego w latach 1492-1497; zapisywany obecnie głównie alfabetem łacińskim.

Do czasu wygnania Żydów z Hiszpanii pod koniec XV wieku język, jakim posługiwali się zamieszkujący Półwysep Iberyjski Żydzi nie różnił się od tego, jakim mówili tamtejsi chrześcijanie. Wymuszona emigracja i oderwanie Żydów od hiszpańskiej literatury doprowadziły jednak z czasem do powstania znacznych różnic pomiędzy językami używanymi przez obydwie społeczności. Pogłębiały się one tam, gdzie Żydzi znajdowali się w większej izolacji, głównie na terenie Imperium osmańskiego, we Włoszech, Holandii i – w późniejszym okresie – Anglii, gdzie Sefardyjczycy mieli możliwość utrzymywania aktywnych kontaktów z Hiszpanią, ich język nie odbiegał zbytnio od oficjalnego hiszpańskiego.

Choć wzbogacone o znaczną liczbę zapożyczeń z hebrajskiego, dzisiejsze ladino w dużej mierze przypomina piętnastowieczny hiszpański, zwłaszcza pod względem słownictwa, i jako takie jest zrozumiałe dla osób hiszpańskojęzycznych. Choć historycznie zapisywane było głównie alfabetem hebrajskim (ale czasem także greckim i cyrylicą), dzisiaj stosuje się niemal wyłącznie łaciński. Na całym świecie językiem tym posługuje się dzisiaj około 200 tysięcy osób, głównie w Izraelu, ale liczba ta wciąż się zmniejsza i przyszłość ladino jest niepewna. .